Slaapstoornissen en slaapmedicatie

Slaap, de vergeten pijler van gezondheid

Slaap is een van de belangrijkste pijlers van onze gezondheid — naast voeding, beweging en sociale verbondenheid. Toch wordt slaap vaak onderschat. We slapen korter, slechter en onregelmatiger dan ooit. De gevolgen daarvan zijn groot: concentratieproblemen, verminderde weerstand, somberheid, overgewicht, hart- en vaatziekten en zelfs een verhoogd risico op dementie.

In de huisartsenpraktijk en de apotheek zijn slaapproblemen dagelijkse kost. Patiënten komen met uiteenlopende klachten: “Ik kan niet in slaap vallen”, “Ik word te vroeg wakker”, “Ik slaap, maar ik word niet uitgerust wakker”. Soms ligt er een stressvolle periode aan ten grondslag, soms een lichamelijke aandoening, een onregelmatig ritme of medicatiegebruik.

De verleiding is groot om direct naar een slaapmiddel te grijpen. Toch is het belangrijk te weten: slaapmedicatie is zelden de eerste oplossing. Goed slapen begint met inzicht in de fysiologie van slaap, kennis van de verschillende slaapstoornissen, en aandacht voor slaaphygiëne, gedrag en leefstijl.

In deze module leer je:

• hoe slaap werkt en waarom het zo cruciaal is voor lichaam en geest;

• hoe je slaapstoornissen herkent en classificeert volgens de ICSD-3;

• welke rol anamnese, slaapdagboek en actigrafie spelen bij diagnostiek;

• wanneer verwijzen naar een slaapcentrum zinvol is;

• hoe je patiënten kunt begeleiden met slaaphygiëneadviezen en CGT-I;

• wat de rol van leefstijl, cafeïne, alcohol, nicotine en beeldschermgebruik is;

• en hoe om te gaan met slaapmedicatie – van benzodiazepinen tot melatonine en quetiapine.

Daarnaast bespreken we de zin en onzin van natuurlijke middelen zoals valeriaan, “droomsap” en CBD-olie, en kijken we kritisch naar de trend van het off-label gebruik van quetiapine als slaapmiddel.

Deze e-learning biedt een wetenschappelijke basis, praktische handvatten en actuele richtlijnen (NHG, CBG) om patiënten met slaapproblemen verantwoord te adviseren en te behandelen.